Ιστορικό εξερευνήσεων και αναβάσεων στο Κ2

Οι πρώτες εξερευνήσεις στην περιοχή και παράλληλα στο Κ2 ξεκίνησαν το 19ο αιώνα από Άγγλους που τότε είχαν αποικία την Ινδία. Από το 1900 και μετά πέντε αποστολές προσπάθησαν για κορυφή χωρίς επιτυχία, με τους Ιταλούς να τα καταφέρνουν τελικά το 1954. Εντύπωση προκαλεί ότι η επόμενη αποστολή έγινε 23 χρόνια μετά από Ιάπωνες, κάτι που μαρτυρά τις δυσκολίες του βουνού. Από το θανατηφόρο 1986 και μετά αρχίζουν οι πολυάριθμες αποστολές και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων δοκιμάζουν τα όριά τους στο αφιλόξενο βουνό.

Η Ιταλική αποστολή το 1954

Ας δούμε αναλυτικά το ιστορικό των προσπαθειών μέχρι να πατηθεί η κορυφή το 1954 καθώς τις αποστολές που ακολούθησαν μετά.

1808: Ο βρετανός υπολοχαγός MacCartney που βρίσκεται στην Ινδία επισκέπτεται την οροσειρά με σκοπό τη χαρτογράφηση της. Χρησιμοποιεί την ονομασία "Kurrakooram"

1835: Ο Βρετανός G.T.Vigne εξερευνάει την οροσειρά και τις κοιλάδες του Biaho και του Hispar, μένοντας στην περιοχή για τρία χρόνια. Δοκιμάζει να περάσει το Muztagh pass (5420μ) ανεπιτυχώς. Το πέρασμα χρησιμοποιούσαν οι τοπικοί πληθυσμοί για εμπόριο μεταξύ του Skardu και του Yarkand.

1856: Ο Γερμανός Adolf Schlagintweit που ήταν υπάλληλος της εταιρίας Ανατολικών Ινδιών εισχωρεί στην περιοχή του Baltoro. Θα καταφέρει να περάσει το Muztagh pass, ενώ ως σκοπό είχε την διάσχιση της οροσειράς για να φτιάξει ένα εμπορικό δρόμο
Την ίδια χρονιά οι Βρετανοί προσπαθούν να καθορίσουν το ύψος των βουνών Ο υπολοχαγός T.G.Montgomerie τα βαφτίζει δίνοντας τους το αρχικό Κ από την οροσειρά, που ακολουθείται από έναν αριθμό. Αν και το Κ2 που έδωσε έμεινε ο ίδιος δεν το πλησίασε ποτέ.

Το ιστορικό σκίτσο του Montgomerie

1861: Ο Godwin-Austen θα εισχωρήσει στα Karakoram, εξερευνώντας τους παγετώνες Baltoro και Biafo. Είναι ο πρώτος ευρωπαίος που θα δει από κοντά το Κ2. Η αποστολή θα φτάσει στο ύψος του Masherbrum (K1), όπου ανεβαίνοντας μέχρι ένα σημείο θα αντικρύσει το μεγαλειώδες βουνό. Επίσης αυτό που ενδιέφερε τον Godwin ήτανε να αντιληφθεί την υδροκριτική γραμμή και τη λεκάνη απορροής των νερών του Κ2, προκειμένου να καθοριστούν τα σύνορα. Μόλις είδε ότι αυτά καταλήγουν στον Baltoro, που σήμαινε Ινδικό έδαφος θεώρησε ότι η αποστολή εκπληρώθηκε και σταμάτησε την εξερεύνηση. Για πολλά χρόνια το Κ2 ονομαζόταν και "Mt Godwin-Austin". Τελικά παρόλο που η ονομασία δεν επικράτησε, το όνομα δόθηκε στον παγετώνα.

1892: Ο W.M.Conway θα πραγματοποιήσει μεγάλη ερευνητική αποστολή. Θα γράψει μάλιστα και βιβλίο με τον τίτλο "Climbing and exploring in the Karakoram".

1902: Αποστολή από Άγγλους, Ελβετούς και Αυστριακούς. Οργανωτής ήτανε ο Oscar Eckenstein, ενώ στην αποστολή συμμετείχε και ο ιδιόρρυθμος Alister Crowley. Μόλις θα φτάσουν στην Ινδία ο Eckenstein θα κρατηθεί από τις Βρετανικές αρχές για τρεις βδομάδες μαζί με τον Crowley με την υποψία ότι ήτανε κατάσκοποι. Πολύ πιθανό να ήθελε να μπλοκάρει την αποστολή ο Conway (από την αποστολή του 1892). Όταν αυτή θα ξεμπλοκάρει θα χρησιμοποιήσουν 100 αχθοφόρους και θα αρχίσουν να στήνουν κατασκηνώσεις δίπλα στο Baltoro μέχρι να φτάσουν στους πρόποδες του Κ2. Η επιχειρησιακή βάση ήτανε στο Urdukas. Από τις 27/06 επιχειρούν αναβάσεις μέχρι τις 15/07. Ωστόσο τα μέλη είχανε θέματα με πνευμονικό οίδημα, ελονοσία, γρίπη και έτσι η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε. Αλλά και ο καιρός δεν ήτανε και πολύ ευνοικός μιας και από τις 68 μέρες καθαρός ήτανε μόνο τις 8. Στις 19/08 ήτανε πίσω στο Askole. Η ομάδα αντιλήφθηκε την έλλειψη τεχνογνωσίας και εξοπλισμού, αλλά και της δυσκολίας που εμπεριέχει το βουνό. Ιστορική η δήλωση του Eckenstein ότι "Neither man or beast was injured"! Κατάφεραν ωστόσο να φτάσουν στα 6525μ.

1909: Οι Ιταλοί εμφανίζονται οργανώνοντας την πιο σοβαρή μέχρι τότε αποστολή με αρχηγό το Δούκα των Abruzzi. Στις 26/03 το καραβάνι ξεκίνησε με 6 τόνους υλικά, 500 βαστάζους Balti και225 κιλά ρουπίες σε μικρά νομίσματα. Στις 16 Μάϊου ξεκινούν από το Askole 13 ορειβάτες και 360 μεταφορείς. Μετά από 8 μέρες θα φτάσουν στο Urdukas και κατόπιν στην Concordia. Στα 5000 στήνουν την ΚΙΙΙ, κοντά στη βάση της νότιας πλευράς και αρχίζουν να τσεκάρουν πιθανές αναβάσεις. Η πιο σημαντική διαδρομή ήτανε αυτή που οραματίστηκε ο δούκας στη ΝΑ ράχη, που έχει το όνομα του και τελικά έγινε και η πιο κλασική διαδρομή για την ανάβαση στην κορυφή (Abruzzi ridge). Γενικά η ομάδα προσπάθησε άλλα φαίνεται ότι το υψόμετρο που επιχείρησαν ήταν πέρα από τις δυνάμεις τους, με δεδομένη και την τεχνολογία και τεχνογνωσία της εποχής. Δώσανε σημαντικά επιστημονικά στοιχεία, όπως η χαρτογράφηση της περιοχής, η μελέτη των παγετώνων και οι κινήσεις τους, μετεωρολογικά στοιχεία. Δοκιμάστηκαν επίσης ορειβατικά υλικά, ενώ οι φωτογραφίες του Vittorio Sella παραμένουν αξεπέραστες.. Η αποστολή έφτασε το υψόμετρο των 6250 μέτρων.

1937: Αγγλική αποστολή από τη βόρεια μεριά του Κ2 με τη συμμετοχή ενός πολύ δυνατού εξερευνητικού διδύμου, του E.Shipton και του H.W. Tilman. Θα διασχίσει τους μεγάλους παγετώνες της Κινεζικής μεριάς στην περιοχή Shaksgam.

1938: Σειρά των Αμερικάνων να επιχειρήσουν για το Κ2 με αρχηγό το Dr C. Houston, ο οποίος οργάνωσε την αποστολή με μεγάλη προσοχή. Η κυρίως ομάδα αποτελούνταν από πέντε Αμερικάνους και έναν Άγγλο, καθώς και πέντε σέρπα υψομέτρου. Στις 13/05 το καραβάνι ξεκίνησε από το Srinagar. Περνώντας από Skardu και Askole θα στήσουν την κατασκήνωση βάσης στη συμβολή των παγετώνων Godwin-Austin και Savoia, μετά από πορεία ενός μήνα. Μετά από κάποιους προβληματισμούς δοκιμάζουν στην Abruzzi ridge στήνοντας με προσοχή τα επόμενα camp. Από τα 6500 συνεχίζουν με το "capsule method". Οι τέσσερεις της βασικής πεντάδας χωρίστηκαν σε δυο ομάδες. Η μία έστηνε σχοινιά και προωθούσε τη διαδρομή και η 2η με τρεις σέρπα ανέβαζε εφόδια, με τους ρόλους των ομάδων να αλλάζουν ανά μέρα. Στα 7000μ περίπου θα συναντήσουμε κατακόρυφο τοίχος και προς στιγμή βρέθηκαν σε απόγνωση. Ωστόσο ο Bill House θα βρει ένα "αδύνατο" σημείο, ένα πέρασμα που τελικά θα ονομαστεί "House Chimney" προς τιμή του. Τελικά φτάσανε στα 7100 μέτρα στήνοντας την ΚVI, ωστόσο ήτανε αποκομμένοι από την υπόλοιπη ομάδα. Τα εφόδια λιγοστεύανε και η καλοκαιρία θα σταματούσε κάποια στιγμή. Παρόλ' αυτά συνέχισαν για να στήσουν την ΚVII. Η μία δυάδα και ένας σέρπα θα αφήσουν εφόδια στα 7550 και θα επιστρέψουν πίσω. Οι πιο δυνατοί Houston και Petzoldt προχώρησαν στη βάση της πυραμίδας και τελικά έστησαν την ΚVII στα 7820. Ένα πρόβλημα όμως τους φρέναρε. Η έλλειψη σπίρτων! Ο Houston αναφέρει σχετικά "Το πρώτο πράμα είναι να λιώσεις χιόνι για νερό. Είχαμε 4 σπίρτα απ' το Kasmir και πέντε από τη Νέα Υόρκη, αλλά από τα 6000μ και πάνω αρνούνταν να ανάψουν. Τα στέγνωνα προσεκτικά σε κάθε κατασκήνωση." Την επόμενη μέρα δοκιμάζουν ανάβαση αλλά είχανε ξεμείνει από δυνάμεις, ενώ και ο καιρός άρχισε να χαλάει. Τελικά εγκαταλείπουν στα 7920μ. 'Ίσως αν στήνανε άλλη μία κατασκήνωση ψηλότερα και είχανε αποθέματα σπίρτων να καταφέρναν την κορυφή, πάλι με υψηλό ρίσκο ωστόσο. Η αποστολή έληξε με την ομάδα να είναι άκρως ευχαριστημένη από τα επιτεύγματα της. Αναλυτικό άρθρο και στο American Alpine club

1939: Οι Αμερικάνοι επιστρέφουν με αρχηγό το Wiessner, ο οποίος ήτανε μεθοδικός και είχε την εμπειρία από τα συμπεράσματα της προηγούμενης αποστολής. Μαζί του ήτανε μία αμφιλεγόμενη ομάδα, ένας Αμερικάνος επιχειρηματίας που χρηματοδότησε την αποστολή με το όνομα Dudley Wolfe, καθώς και εννέα σέρπα. Γιατί ακόμα και αν ο Wiesnner ήτανε δυνατός ορειβάτης δε φαίνεται να ήτανε ο καλύτερος σαν αρχηγός με μία ομάδα από λιγότερο ικανά μέλη. Όσο η αποστολή κέρδιζε ύψος ο Wiessner ήτανε πάντα μπροστά, αποφασίζοντας για τη διαδρομή, ανοίγοντας και εξοπλίζοντας την. Η υπόλοιπη ομάδα όμως ήτανε κουρασμένη και απογοητευμένη έχοντας σπάνια ή μηδενική επαφή με τον αρχηγό και σκεφτότανε να τα παρατήσει.. 'Όταν ο Wiessner κατεβαίνει στη χαμηλότερη κατασκήνωση υπάρχει ένας αποσυντονισμός και κάποιοι ετοιμάζονται να επιστρέψουν. Παρόλα αυτά ο Wiessner με τον Pasang Lama ξεκινούν από τα 7920μ που βρισκότανε η προωθημένη κατασκήνωση για κορυφή και τελικά φτάνουν στα 8360. Και ενώ ήτανε 18:30 ο Wiessner ήθελε να συνεχίσουν και τη νύχτα, με τον Pasang να αρνείται. Κατεβαίνοντας για το camp στα 7920 ο Pasang θα χάσει τα κραμπόν του. Στο camp θα φτιάσουν 2:30 τη νύχτα. Μετά από δύο βραδιές θα κάνουν άλλη μία προσπάθεια αλλά κουρασμένοι από το υψόμετρο και χωρίς τα κραμπόν εγκατέλειψαν γρήγορα αρχίζοντας την κατάβαση. Χαμηλότερα θα συναντήσουν τον Wolfe που ήτανε μόνος πέντε μέρες και χωρίς επικοινωνία. Συνεχίζουν τριάδα την κατάβαση. Μετά από μία πτώση του Wolfe, θα φτάνουν στην χαμηλότερη κατασκήνωση που έδειχνε στοιχεία εγκατάλειψης. Θα κοιμηθούν εκεί και την επόμενη ο Wolfe θα μείνει ψηλά να ξεκουραστεί και ο Wiessner με το Pasang θα κατέβαιναν χαμηλότερα να φέρουν εφόδια και να επιχειρήσουν ξανά. Κατεβαίνοντας θα βρούνε όλες τις κατασκηνώσεις ξηλωμένες με αποτέλεσμα να φτάσουν εξουθενωμένοι στο base camp. Οι σέρπα ισχυρίστηκαν ότι μην έχοντας επικοινωνία τόσες μέρες τους θεώρησαν νεκρούς και γι' αυτό άρχισαν να μαζεύουν τα camp. Ο Wolfe ωστόσο έμεινε αποκομμένος ψηλότερα και σε δύσκολη κατάσταση. Να σημειωθεί ότι έμεινα για πάρα πολλές μέρες σε μεγάλο υψόμετρο και αυτό είχε σοβαρές συνέπειες στον οργανισμό του. Τρεις σέρπα θα ανέβουν για να τον διασώσουν και θα τον βρούνε σε σύγχυση, ενώ μέσα στη σκηνή του επικρατούσε χάος. Τους είπε να έρθουν την επόμενη να τον πάρουν και αυτοί κατέβηκαν. Δύο μέρες μετά θα ανέβουν ξανά, δε θα γυρίσουν όμως πίσω. Αργότερα άλλοι τρεις θα ανέβουν χωρίς να βρούνε τον Wolfe στην κατασκήνωση. Με τον απολογισμό τεσσάρων θανάτων η αποστολή σταματάει, ενώ ακολουθούν σωρεία αλληλοκατηγοριών. Το 1992 θα εκδοθεί βιβλίο με τον τίτλο "K2: The 1939 tragedy". Το 1995 τα πτώματα των τριών σέρπα θα βρεθούν στον παγετώνα Godwin-Austin, ενώ τo 2002 θα βρεθούν και τα απομεινάρια του Wolfe μαζί με τη σκηνή του. Αναλυτικότερα η αποστολή εδώ.

1953: Η πέμπτη αποστολή στο βουνό και η τρίτη των Αμερικάνων με το Houston αρχηγό να επιστρέφει μετά από 15 χρόνια. Αποτελείται από οχτώ άτομα, ενώ θα συμπληρωθεί και με έξι Hunzas. Θα κινηθεί με τη μέθοδο "capsule style" όπως και το 1938, στήνοντας τις ψηλές κατασκηνώσεις. Ο καιρός ωστόσο χαλάει με ισχυρούς ανέμους και χιονόπτωση. Η ομάδα παρέμεινε στα 7700μ μέχρι να κοπάσει το φαινόμενο. Όταν κόπασε και ετοιμάζονται για την κορυφή ο Art Gilkey θα πέσει αναίσθητος στο χιόνι. Η διάγνωση είναι θρομβοφλεβίτη και προκειμένου να επιβιώσει έπρεπε να κατέβει κάτω και γρήγορα. Έτσι ξεκινάει μία επική προσπάθεια, με την ομάδα να αντιμετωπίζει και πάλι άσχημο καιρό, να βρίσκεται σε σημεία χιονοστιβάδων και να γυρίζει πίσω, εξαντλημένη, αφυδατωμένη και χωρίς εφόδια. Σε κάποια φάση όλη η ομάδα θα έχει μία πτώση και ο Schoening ως τελευταίος θα καταφέρει να τους συγκρατήσει με ένα πιολέ σε μία αποθέωση του self arrest, γλιτώνοντας την ομάδα από βέβαιο θάνατο, αφού θα κατέληγε 2000 μέτρα χαμηλότερα στον παγετώνα Godwin-Austin. Κατόπιν θα αφήσουν τον Gilkey ασφαλισμένο στο πιολέ και θα ψάξουν για σημείο διανυκτέρευσης . Όταν θα επιστρέψουν δε θα τον βρούνε. Μάλλον μία χιονοστιβάδα παρέσυρε αυτόν και το πιολέ. Από τότε θα δημιουργηθεί στο Κ2 το "Gilkey memorial" στη μνήμη αυτών που έφυγαν στο Κ2. Το πτώμα του φαίνεται ότι βρέθηκε το 1993. Έτσι έληξε άδοξα η 2η αποστολή του Houston. Έδειξε όμως τη δύναμη της συνεργασίας για τη σωτηρία. Αν και είχε πάρει άδεια για ανάβαση το 1955, θα τον προλάβουν οι Ιταλοί. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το θάνατο του Gilkey στοίχησε αρκετά στο Houston, ο οποίος δεν ξαναέκανε σοβαρή ορειβασία, αν και παρέμεινε στο χώρο. Μετά την αποστολή αυτή ο George Bell θα πει: "It's a savage mountain that tries to kill you", με το προσωνύμιο Savage Mountain να παραμένει ακόμα στις μέρες μας. Περισσότερα σχετικά με την ανάβαση εδώ. Οπτικό υλικό και περιγραφή από το Houston στο ντοκιμαντέρ "Brotherhood of the rope".

Το Gilkey memorial

Το ιστορικό πιολέ που συγκράτησε 7 άτομα

1954: Οι Ιταλοί επιστρέφουν μετά το 1909, με αρχηγό τον Ardito Desio με την υποστήριξη και χρηματοδότηση της πολιτείας. Το 1953 ο Riccardo Cassin με τον Desio βρέθηκαν στο Καρακόρουμ σε αναγνωριστική αποστολή, φτάνοντας μέχρι την αρχή της Abruzzi spur. Η αποστολή του 1954 αποτελούνταν από δώδεκα ορειβάτες, ενώ χρησιμοποιήθηκαν 500 μεταφορείς για να φτάσει ο εξοπλισμός στην κατασκήνωση βάσης. Στην πορεία προσέγγισης ένα μέλος της ομάδας, ο Mario Puchoz θα πάθει πνευμονία και κατόπιν θα πεθάνει. Η ομάδα αποφάσισε να συνεχίσει ωστόσο. Οι Ιταλοί με μεθοδικότητα και οργάνωση θα αρχίσουν να στήνουν τις ψηλότερες κατασκηνώσεις. Για την κορυφή αποφασίστηκε να δοκιμάσουν οι Compagnoni και Lacedelli. Ο Bonati που συμμετείχε στην αποστολή και ήτανε από τους δυνατότερους ορειβάτες της εποχής περιορίστηκε από την ομάδα σε επικουρικό ρόλο. Όταν ζήτησε να δοκιμάσει και αυτός για κορυφή η επίσημη εξήγηση ήτανε ότι είχε πάθει μία τροφική δηλητηρίαση. Η ομάδα κορυφής σε μία έχοντας φτάσει στις ψηλές κατασκηνώσεις διαπίστωσε οτι δεν είχε τους αναπνευστήρες για τις φιάλες οξυγόνου. Έτσι ο Bonati θα κατέβει χαμηλότερα και μαζί με τον σέρπα Medhi, θα είναι αυτοί που θα αναλάβουν να τις ανεβάσουν. Ανεβαίνοντας θα τους πιάσει η νύχτα λίγο πιο κάτω από το σημείο που η ομάδα κορυφής είχε στήσει την ΚIX στα 8000μ. Ο Bonati άρχισε να καλεί σε βοήθεια μέχρι που τελικά είδε ένα φως και άκουσε τη φωνή του Lacedelli. Ωστόσο ο Lacedelli ισχυρίστηκε ότι δεν κατάλαβε τι του έλεγε και ξαναμπήκε στη ζεστασιά της σκηνής! Τώρα αρχίζει η επιβίωση για το Bonati και το Medhi με τον πρώτο να σκάβει μία χιονότρυπα σε ένα πατάρι. Οι δυο τους θα βγάλουν τη νύχτα χωρίς τίποτα, σε ένα από τα πιο επικά μπιβουάκ στην ιστορία του Ιμαλαισμού. Αν και επιβίωσαν ο Mehdi θα χάσει όλα τα δάχτυλα των ποδιών του από κρυοπαγήματα και θα μείνει οχτώ μήνες στο νοσοκομείο, ενώ όταν επέστρεψε σπίτι θα αποσυρθεί από την ορειβασία. Ο Bonati από την άλλη θα αλλάξει φιλοσοφία και στάση ζωής απέναντι στην ορειβασία και στις επιλογές του. Παρόλο που διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο για την επιτυχία της ανάβασης, έφτασε στο σημείο να κατηγορηθεί σε ένα ρεσιτάλ ανταγωνισμού και εμπάθειας. Γενικά η ομάδα κορυφής λειτούργησε ανταγωνιστικά, φοβούμενη μη χάσει τη δόξα της 1ης ανάβασης και βάζοντας προτεραιότητα την κορυφή σε βάρος δύο πιθανών ανθρώπινων απωλειών. Και οι δύο Ιταλοί που κάνανε κορυφή έπαθαν επίσης εκτεταμένα κρυοπαγήματα. Θα περάσουν δεκαετίες μέχρι να αποκατασταθεί η αλήθεια και οι πρωταγωνιστές Lacedelli και Compagnoni να παραδεχτούν κάποια περιστατικά.

Lacedelli και Compagnoni μετά την κορυφή

1976: 19μελής Πολωνική αποστολή επιχειρεί από τη ΒΑ κόψη με αρχηγό το Janusz Kurczab. Μεγάλη κακοκαιρία θα ανακόψει την προσπάθειά τους.
1977: Ιάπωνες με βαριά αποστολή. 52 αναρριχητές, 15 τρακτέρ, 20 τζιπ, 1500 μεταφορείς που φτάσανε στην ΚΒ σε τρεις δόσεις. Επίσης 25 τόνοι εφόδια και 268 μπουκάλες οξυγόνου. Τελικά έξι Ιάπωνες και ο πρώτος Πακιστανός (Asraf Aman) θα πατήσουνε κορυφή στη μόλις 2η επιτυχημένη ανάβαση στο Κ2, 24 χρόνια μετά την ανάβαση των Ιταλών
1978: Σειρά των Αμερικάνων να πατήσουνε στην κορυφή ανοίγοντας μάλιστα και νέα διαδρομή.
1979: Ανάβαση από το Messner και τον Dacher από την Abruzzi ridge
1979: Γαλλική αποστολή με δεκαμελής ομάδα τηλεόρασης, 1400 βαστάζους και 30 τόνους υλικών. Μετά από πολλές προσπάθειες για κορυφή η ομάδα θα φτάσει μέχρι τα 8400μ. Το Κ2 αντιστάθηκε σθεναρά..
1981: Ανάβαση Ιαπωνικής ομάδας από τη Δυτική κόψη (νέα διαδρομή)
1982: Ανάβαση Ιαπώνων από τη βόρεια κόψη (νέα διαδρομή)
1982: Ενδεκαμελής γυναικεία Πολωνική αποστολή που οργανώθηκε από την Wanda Rutkiewicz, δοκίμασε από την Abruzzi ridge. Ένα μέλος της ωστόσο θα πάθει καρδιακή προσβολή και η αποστολή θα εγκαταλείψει το εγχείρημα στα 7000μ. Την ομάδα συνόδευαν οι Kukuzca και Kurtyka.
1983: Στο βουνό επιχειρούν 4 αποστολές, αλλά μόνο η Ιταλική ομάδα θα πατήσει κορυφή.
1984: Μία προσπάθεια αυτή τη χρονιά από πολυεθνική ομάδα με τη συμμετοχή της Wanda Rutkiewicz και του Peter Habeler.
1985: Ελβετική αποστολή με αρχηγό των E. Loretan θα ανεβάσει στην κορυφή πέντε μέλη σε δύο δόσεις και χωρίς πρόσθετο οξυγόνο.
22 Ιουλίου 2022: Περισσότερα από 100 άτομα θα σταθούν στην κορυφή του Κ2 σε ένα μοναδικό ρεκόρ..