Σπήλαιο Κηπίνας, Τζουμέρκα

Το σπήλαιο βρίσκεται εντός της Μονής Κηπίνας πριν τους Καλαρύτες, στην περιοχή των Τζουμέρκων. Λόγω της Μονής η ανθρώπινη παρουσία ξεκίνησε από πολύ παλιά, ενώ η πρώτη σπηλαιολογική επίσκεψη έγινε από την Πετροχείλου το 1956. Πρόκειται για παλιά κοίτη υπόγειου ποταμού με τη στάθμη του νερού να βρίσκεται 60 μέτρα χαμηλότερα, αφού στη βάση της ορθοπλαγιάς υπάρχει ενεργό υπόγειο ποτάμι με σιφώνι στα πρώτα 20 μέτρα.
Ο αγωγός διανοίγεται σε ασβεστόλιθο και κοντά στην έξοδο έχει χαμηλότερο ταβάνι ενώ προχωρώντας βαθύτερα η διατομή μεγαλώνει, αφού μάλλον υπήρχε μεγαλύτερη ροή νερού. Επίσης όπου το ταβάνι είναι χαμηλό το πλάτος του αγωγού είναι μεγαλύτερο, ενώ στενότεροι είναι οι αγωγοί με ψηλή οροφή. Το μήκος του σπηλαίου είναι 250μ., ενώ σε κάποια σημεία υπάρχουν μικρότερες διακλάσεις και αγωγοί που ενώνονται με τον κύριο άξονα. Το δάπεδο, όπως και το ταβάνι, σε πολλά σημεία είναι επίπεδο, ενώ σε άλλα κατακερματισμένο, δείχνοντας την σε βάθος διάβρωση του αγωγού, που πιθανώς να επικοινωνεί με το υπόγειο ποτάμι χαμηλότερα.
Μικρή η παρουσία σπηλαιοδιάκοσμου, μιας και το σπήλαιο κατά τη δημιουργία του ήτανε πληρωμένο με νερό. Υπάρχουν μερικοί σταλακτίτες, κουρτίνες και μία εντυπωσιακή κολώνα τριών μέτρων. Αντίθετα το νερό έχει αφήσει το στίγμα στα τοιχώματα του σπηλαίου με τις χαρακτηριστικές γλυφές πάνω στον ασβεστόλιθο. Επίσης είναι γραμμένο παντού και κατά την παράδοση λειτούργησε και ως κρυφό σχολείο.
Αν και σε κάποια σημεία υπάρχει γουανό ελάχιστες νυχτερίδες παρατηρήθηκαν
Στον τελευταίο θάλαμο παρουσιάζει πρώην σιφώνι που έχει πληρωθεί με ιζήματα. Είναι σχεδόν σίγουρη η συνέχεια του αγωγού πίσω από αυτό, ενώ πιθανό να ξεκινάει ψηλότερα από ανεξερεύνητο βάραθρο ΒΔ της μονής. Το σπήλαιο χαρτογραφήθηκε σε αποστολή του Πρωτέα το 2017.

Η χαμηλή οροφή μετά την είσοδο από τη μονή

δύο μικρές διαδοχικές λίμνες κοντά στην είσοδο

παράλληλοι αγωγοί

ανάμεσα στα άτομα το πέτρωμα είναι διαβρωμένο, απαραίτητη η αντιστήριξη

χαμηλή οροφή κατά σημεία στην αρχή του σπηλαίου

ο αγωγός με τη μορφή διάκλασης με κατακερματισμένο δάπεδο (διάβρωση σε βάθος)

μεγάλη αίθουσα με έντονα διαβρωμένο τον ασβεστόλιθο

παράλληλοι αγωγοί με το νερό να διαβρώνει το χαμηλότερο μέρος του πετρώματος που τους χώριζε

λιθοματικός διάκοσμος από τα λίγα σημεία στο σπήλαιο

χαρακρηριστική διατομή αγωγού με τις γλυφές στα τοιχώματα

σημείο με διάκοσμο

Χαρακτηριστκη μορφή οροφής.Το νερό διαβρώνει από πάνω προς τα κάτω όλο και περισσότερο μεγαλώνοντας  τη διατομή του αγωγού

Στροφή του αγωγού και επίπεδο ταβάνι

Η εντυπωσιακή κολόνα

Μεγάλη αίθουσα προς το τέλος του σπηλαίου

μια προτομή από λάσπη στον τελευταίο θάλαμο

Τέλος διαδρομής. Παλιό σιφώι πληρωμένο με λάσπη.