Βάραθρο Στερνό, μεγάλα Όντρια

 Το σπήλαιο βρίσκεται στα μεγάλα Όντρια στα 1300μ. υψόμετρο. Πρόκειται για βάραθρο 6 μέτρων. Η είσοδος βρίσκεται σε ένα λιβάδι, χωρίς βλάστηση και ήτανε γεμάτη βλάστηση. Η διατομή της εισόδου είναι μισό επί ένα μέτρο. Λίγο πιο κάτω από την είσοδο προστέθηκε διπλό βιομηχανικό βίσμα. Στο εσωτερικό του υπάρχει μικρός κατηφορικός θάλαμος με καταπτώσεις. Στο τέλος στα δεξιά υπάρχει θαλαμίσκος με κάποιο διάκοσμο και οστά. Βρέθηκαν επίσης δύο σαλαμάνδρες, αράχνες. Λίγα κοράλια επίσης στον κυρίως θάλαμο. Η εξερεύνηση έγινε από μέλη της σπηλαιολογίας Θεσσαλονίκης Πρωτέας στα γυρίσματα του τέταρτου κύκλου της εκπομπής Άγρια Ελλάδα. Το φωτογραφικό υλικό είναι από του Ζάχαρη Άρη και Παπαδόπουλο Κώστα.

Άποψη της εισόδου

Σπήλαιο Βλάχου (Κωστάκη), μεγάλα Όντρια

 Το σπήλαιο βρίσκεται στα μεγάλα Όντρια σε ένα τερέν γεμάτο δολίνες στα 1530μ υψόμετρο. Τα Όντρια είναι στην ουσία μία προέκταση του όρους Βόιο προς τα ανατολικά. Χωρίζονται σε μικρά και μεγάλα με το ρέμα Γαλέσοβο να είναι το φυσικό σύνορό τους. Η σπηλιά του Βλάχου ή Κωστάκη είναι οριζόντια με μήκος 130 μέτρα περίπου και τη συνοδεύει μία ιστορία παράδοσης και μύθου. Κάποτε ο Κωστάκης ανέβαινε με τα ζωντανά του κάθε καλοκαίρι στα Όντρια. Αν και είχε πολλά ζώα ήταν παραδόπιστος και έκλεβε τους άλλους βλάχους. Αυτοί τον κυνήγησαν αλλά τους ξέφυγε. Έτσι συνεννοήθηκαν να σφάξουν ένα ζώο και να τον προσκαλέσουν πριν το γάμο του.  Αυτός πείστηκε και οι βλάχοι τον αποτελείωσαν, ρίχνοντας το σώμα του στη σπηλιά που πήρε το όνομά του.

Σχετικά με το σπήλαιο, η είσοδος του βρίσκεται στην άκρη δολίνης, από τις πολλές που βρίσκονται διάσπαρτες στα Όντρια. Είναι βαραθρώδους διατομής και εισέρχεται κανείς μετά από αντιστήριξη. Κατόπιν περπατάμε για μερικά μέτρα σε κατηφορικό διάδρομο και σύντομα συναντάμε ξύλινη σκάλα που μας βοηθάει να κατεβούμε δύο απότομα μέτρα με αρκετή προσοχή. Ακολουθεί στενή διάκλαση με κοράλια στα τοιχώματα και ύψος οροφής στα 15 μέτρα. Στο τέλος αυτής υπάρχει όμορφος διάκοσμος και το σπήλαιο κάνει δύο απανωτές στροφές. Μετά και από τη 2η στροφή του αγωγού υπάρχει όμορφη αψίδα με διάκοσμο στην οροφή. Πλούσιος λιθωματικός διάκοσμος κατά σημεία με αρκετά γκουρ στο δάπεδο μαρτυράνε την έντονη παρουσία νερού κάποτε. Στο τέλος του σπηλαίου συναντάμε ανηφορική συνέχεια που χρειάζεται σκαρφάλωμα, ωστόσο σταματάει μετά από μερικά μέτρα. Εντύπωση προκαλεί ότι είναι ιδιαίτερα λασπωμένη που δείχνει σα να εισχωρεί νερό από εκεί. Γενικά το σπήλαιο είναι στεγνό και παρουσιάζει τη μορφολογία αγωγού που διαβρώθηκε από το νερό. Η εξερεύνηση έγινε τον Ιούλιο του 2024 από μέλη του Πρωτέα, στα πλαίσια γυρισμάτων της εκπομπής Άγρια Ελλάδα. Αρκετές πληροφορίες για το σπήλαιο, τις παραδόσεις του και την ιστορία της περιοχής μπορεί να βρει κανείς και στο βιβλίο του Άρη Μπακαίμη "Τα Όντρια το βουνό μας".

Φαράγγι Αώου, διάσχιση, βόρεια Πίνδος

 Ο Αώος είναι ένας από τους πιο επιβλητικούς ποταμούς στην Ελλάδα, διατρέχοντας μεγάλο κομμάτι της βόρειας Πίνδου. Τα στενά του αποτελούν τοπίο άγριας ομορφιά με την Τύμφη και την Τραπεζίτσα να σμίγουν αφήνοντας ελάχιστο χώρο για την υδάτινη γραμμή του Αώου. Σχετικά με τη διάσχιση του ποταμού, η εκκίνηση έγινε από τη γέφυρα του Βρυσοχωρίου. Στο σημείο αυτό και για τα επόμενα 7,5 χιλιόμετρα η κοίτη είναι ιδιαίτερα φαρδιά με περισσότερα από 100 μέτρα άνοιγμα κατά σημεία. Στο βάθος διακρίνουμε τους ορεινούς όγκους της Τύμφης και της Τραπεζίτσας που ολοένα και πλησιάζουμε. Μετά από δύο ώρες περίπου εισερχόμαστε στα στενά. Πριν την είσοδο υπάρχει σαν σήμα κατατεθέν καταρράκτης που πέφτει στον Αώο από τη μεριά της Τύμφης. Η θέση λέγεται Τρόχαλο και εναλλακτικά μπορούμε να ξεκινήσουμε τη διάσχιση και από εκεί, παρακάμπτοντας το αρχικό κομμάτι. Στα στενά η ομορφιά περισσεύει, τοιχώματα εκατοντάδων μέτρων αποκλείουν κάθε είδους διαφυγή. Το νερό συγκεντρώνεται σε στενότερη κοίτη με αποτέλεσμα να γίνεται πιο ορμητικό. Το τερέν κάνουν πιο εντυπωσιακό διάσπαρτα βράχια κάθε μεγέθους που δημιουργούν τεχνικά περάσματα. Αρκετά σημεία με κολύμπι επίσης. Μετά από μία απολαυστική διαδρομή στα στενά, μήκους τριών χιλιομέτρων, θα αντικρύσουμε ψηλά πάνω στα αριστερά τη μονή Στομίου. Αυτή σηματοδοτεί και το τέλος των στενών, μαζί με το χαρακτηριστικό συρματόσχοινο της via ferrata στο "στόμιο" του Αώου. Παρόλο που η κοίτη ανοίγει κάπως παραμένει ιδιαίτερα όμορφη με ένα βραχόκηπο εντός της. Παντού διάσπαρτοι βράχοι που δημιουργούν μικρά ορμητικά περάσματα. Σύντομα θα συναντήσουμε στα δεξιά μας και το μονοπάτι που έρχεται από Κόνιτσα προς μονή Στομίου. Σε εκείνο το σημείο μπορούμε εύκολα να βγούμε από τον Αώο και να το ακολουθήσουμε. Μετά από μερικά ανεβοκατεβάσματα θα μας οδηγήσει στο χαρακτηριστικό πέτρινο γεφύρι της Κόνιτσας. Για όποιον επιχειρήσει τη διάσχιση απαιτείται καλή φυσική κατάσταση και εξοικείωση με το υγρό στοιχείο. Για μία μικρή ομάδα που κινείται γρήγορα θα χρειαστούν 7 με 8 ώρες. Το φωτογραφικό υλικό είναι από τον Ιούλη του 2024. Η διαδρομή και στο wikiloc. Εκτενές αφιέρωμα υπάρχει και στη διάσχιση του Αώου, από τη Βοβούσα στην Κόνιτσα, μήκους 45 χιλιομέτρων.

Άνω Μεριά - Αμόνι - Λουλούδι - Φεγγάρι - Θέρμα, διάσχιση Σαμοθράκη

 Μεγάλη διάσχιση που κινείται στην κύρια κορυφογραμμή του νησιού. Παράλληλα δημιουργεί ένα μεγάλο πέταλο που κυκλώνει τα παρακάτω φαράγγια της βόρειας μεριάς: Φονιά, Γριά, Βαράδες, Καρδελή και Τσιβδογιάννη. Η εκκίνηση γίνεται από την Άνω Μεριά όπου τερματίζει ο χωματόδρομος σε χαρακτηριστική κεραία. Από εκεί ανηφορίζουμε απότομα μέχρι το παλιό καταφύγιο. Συνεχίζουμε σε ίχνος με μπλε σήμανση και τραβερσάρουμε κάτω από την κορυφή Κουφούκλιο. Ακολουθεί πεδίο με χαμηλή βλάστηση και μικρά οροπέδια με καλή θέα σε Φονιά και Άγγιστρο. Εύκολα φτάνουμε στο διάσελο Πυργούδι-Αμόνι και κινούμαστε προς το Αμόνι. Μετά από μερικά βράχινα περάσματα φτάνουμε στον χαρακτηριστικό βράχο σε διάσελο που έδωσε την ονομασία στην κορυφή. Η θέα στο Φονιά και στο Γυάλι είναι εντυπωσιακή. Συνεχίζουμε να κυκλώνουμε τη λεκάνη του Φονιά τραβερσάροντας λίγο κάτω από την κορυφογραμμή. Επόμενη κορυφή είναι το Λουλούδι, το οποίο προσεγγίζουμε εύκολα. Από εκεί και μετά το τερέν της κορυφογραμμής γίνεται πιο άγριο. Συνεχόμενα περάσματα σε σάρες και βράχια που χρειάζονται καλά πατήματα και εύρεση των ευκολότερων σημείων. Μετά από 1:15 προσεγγίζουμε την ψηλότερη κορυφή του νησιού, Φεγγάρι. Η επιστροφή γίνεται από το καλοσηματοδοτημένο μονοπάτι Ε6 μέχρι το μαντρί πάνω από τα Θέρμα στα 200μ υψόμετρο. Η διαδρομή χρειάζεται εξοικείωση σε κίνηση εκτός μονοπατιού ώστε να βγούνε οι απαιτούμενοι χρόνοι. Το μήκος της είναι 15 χιλιόμετρα και η διάρκεια περίπου εννιά ώρες. Το φωτογραφικό υλικό είναι από τους Άρη Ζάχαρη και Κώστα Παπαδόπουλο. Η διαδρομή και στο wikiloc.

Το Αμόνι με το χαρακτηριστικό βράχο του

Οροπέδιο μεταξύ Πυργούδι και Αμόνι

Σπήλαιο Ζεστών Νερών, Σιδηρόκαστρο, Σέρρες

 Το σπήλαιο βρίσκεται εντός της κοίτης του Κρουσοβίτη ποταμού. Γεωλογικές διεργασίες δημιούργησαν με το πέρασμα του χρόνου αυτό που ονομάζεται "τραβερτινική γέφυρα" κλείνοντας το ποτάμι και δημιουργώντας ένα σπήλαιο 130 μέτρων περίπου. Αν και συνήθως για τη δημιουργία σπηλαιων το πέτρωμα προϋπάρχει και το διαβρώνει το νερό εκ των υστέρων, στην προκυμμένη περίπτωση η σειρά είναι διαφορετική. Αυτή τη φορά το πέτρωμα, ο τραβερτίνης δηλαδή, έρχεται σε δεύτερη φάση και αφού δημιουργηθεί χτίζεται διαρκώς με αποτέλεσμα να ενωθεί και να κλείσει πάνω από τον Κρουσοβίτη ποταμό. Η ονομασία δόθηκε από τις θερμές πηγές που υπάρχουν στην περιοχή. Παρουσιάζει δύο εισόδους και μπορούμε να μπούμε από τη μία και να βγούμε στην άλλη. Και στις δύο εισόδους πέφτει όμορφος καταρράκτης από ύψος δέκα μέτρων περίπου. Στη νότια είσοδο (με το νερό να είναι κόντρα δηλαδή) υπάρχει μεγάλη παρουσία γουανό στα τοιχώματα αριστερά. Η οροφή προοδευτικά στενεύει για να αφήσει μισό μέτρο άνοιγμα. Ωστόσο σε περιόδους που το ποτάμι έχει πολλά νερά είναι απροσπέλαστο από εκείνη τη μεριά. Μετά τη στενή είσοδο η οροφή βρίσκεται στα δέκα μέτρα περίπου με αρκετό διάκοσμο και μεγάλο πληθυσμό νυχτερίδων. Στη συνέχεια το σπήλαιο στενεύει δημιουργώντας έναν αγωγό μερικών μέτρων. Στο τέλος αυτού βλέπουμε το φως από την άλλη είσοδο. Μόλις βγούμε συναντάμε τον καταρράκτη της βόρειας μεριάς. Το σπήλαιο παρουσιάζει έντονο βιολογικό ενδιαφέρον. Μελέτες έχουνε γίνει και από το Life Grecabat. Μέλη της σπηλαιολογίας Θεσσαλονίκης Πρωτέας το έχουν επισκεφτεί στο παρελθόν.

Άποψη από τη νότια είσοδο