Άνω Χαλκιόπουλο - Πυροφυλάκιο - σπήλαιο Άγιου Ανδρέα, όρος Καλάνα

 Το όρος Καλάνα αποτελεί τη νοτιότερη απόληξη της οροσειράς του Βάλτου και ανήκει στο βόρειο άκρο του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Ο ασβεστολιθικός όγκος του υψώνεται απότομα μέχρι τα 1520μ. όπου βρίσκεται και η ψηλότερη κορυφή. Προσφέρει εξαιρετική θέα στη λίμνη Κρεμαστών, η οποία οριοθετεί τους νομούς Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας. Η μακροσκελής κορυφογραμμή του προσφέρει χορταστική διάσχιση από τον Εμπεσό στο άνω Χαλκιόπουλο ή αντίστροφα. Εκατέρωθεν του ορεινού όγκου κυλάνε στα δυτικά ο Ίναχος ποταμός και στα ανατολικά ο Αχελώος.

Μία προσέγγιση προς το βουνό μπορεί να γίνει από το άνω Χαλκιόπουλο προς χαρακτηριστικό πυροφυλάκιο στα 1140μ που δίνει εξαιρετική θέα στη λίμνη των Κρεμαστών. Η λίμνη κατασκευάστηκε το 1964 από τη ΔΕΗ και είναι ο μεγαλύτερος τεχνητός ταμιευτήρας της Ελλάδας. Το φράγμα έγινε στη θέση "Πήδημα Κατσαντώνη" στη συμβολή Αχελώου, Αγραφιώτη και Ταυρωπού. Λίγο πριν το Πυροφυλάκιο ξεκινάνε μονοπάτια προς την κορυφογραμμή ή προς το σπήλαιο-ασκηταριό του άγιου Ανδρέα που ασκήτεψε εκεί για αρκετά χρόνια. Το μονοπάτι για το σπήλαιο κινείται σε εντυπωσιακό ζωνάρι με αρκετά μέτρα ορθοπλαγιάς πλάι του. Η διαδρομή έγινε με Green Oliver και το ίχνος της εδώ.

Εύηνος ποταμός

 Ο Εύηνος ή Φίδαρης είναι κυρίαρχο ποτάμι της Αιτωλοακαρνανίας με μήκος 90 χιλιόμετρα. Η αρχαία ονομασία του είναι Λυκόρμος και μετονομάστηκε σε Εύηνο από τον ομώνυμο βασιλιά των Αιτωλών που πνίγηκε στα νερά του. Στον Εύηνο επίσης σκότωσε ο Ηρακλής τον Κένταυρο Νέσσο γιατί πήγε να βιάσει τη γυναίκα του Διηάνειρα. Πηγάζει από τα ΒΔ Βαρδούσια, ανάμεσα στη Γραμμένη Οξιά και την Αρτοτίνα. Ξεκινάει με πορεία δυτική και σύντομα θα εισχωρήσει στα περίφημα στενά του και κατόπιν η ροή του διακόπτεται από τεχνητή λίμνη, η οποία ξεκίνησε το 1992 και ολοκληρώθηκε το 2001, συμβάλλοντας στην υδροδότηση της Αθήνας. Μετά τη λίμνη το ποτάμι συνεχίζει για αρκετά χιλιόμετρα σε βαθιά χαράδρα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που σχηματίζεται από τους γύρω ορεινούς όγκους. Στην ένωση του με το Γιδομαντρίτη ποταμό η μορφολογία της κοίτης αλλάζει για να φαρδύνει αρκετά και να κινηθεί προς το νότο. Στην συνέχεια υπάρχει το διάσημο γεφύρι της Αρτοτίβας και μετά από λίγο ο Εύηνος θα δεχτεί τα νερά του Κότσαλου. Κατόπιν περνάει ανάμεσα από τη λίμνη Τριχωνίδα και την ορεινή Ναυπακτία και με πορεία ΝΔ εκβάλλει ανατολικά του Μεσολογγίου ολοκληρώνοντας το ταξίδι του.

Η διαδρομή που καταγράφτηκε ξεκινάει λίγο μετά την Κάτω Χρυσοβίτσα σε χαρακτηριστική πινακίδα και εισχωρεί σε δασωμένο μονοπάτι. Έπειτα από πέντε χιλιόμετρα θα φτάσουμε στον ποταμό Εύηνο, στο ύψος του ιστορικού γεφυριού της Αρτοτίβας. Αποτελεί σημείο αναφοράς αφού συνέδεε τις επαρχίες Τριχωνίδας, Μεσολογγίου, άνω Ναυπακτίας και Ευρυτανίας. Βρίσκεται πάνω στο μονοπάτι που ένωνε τα χωριά της κάτω Χρυσοβίτσας και του Αχλαδόκαστρου. Είναι μονότοξο με άνοιγμα 22,3 μέτρων και η τεχνοτροπία του θυμίζει Ηπειρώτικα γεφύρια. Χτίστηκε κατά την Ενετοκρατία (1400 με 1500) και είναι το αρχαιότερο γεφύρι της Αιτωλοακαρνανίας. Η διαδρομή συνεχίζει ανηφορικά μετά το γεφύρι για να βγει στην πίσω πλευρά μίας ράχης. Από εκεί έχουμε εικόνα στον ποταμό Κότσαλο, σημαντικό τροφοδότη του Εύηνου. Μετά από σχετικά απότομη κατηφόρα φτάνουμε στην κοίτη του Κότσαλου περνώντας τον απέναντι από γέφυρα που υπάρχει και αρκετά κοντά στην ένωση του με τον Εύηνο. Μετά από λίγο βρίσκουμε και το διάσημο "Καρέλι", ένα ξύλινο κουτί που στηρίζεται σε συρματόσχοινα και χρησιμοποιήθηκε τους παλαιότερους καιρούς για το πέρασμα του Εύηνου. Η διαδρομή εδώ.

Ματιά στον Εύηνο

Ελεύθερο - κορυφή Κλέφτης, Σμόλικας

Ο Κλέφτης στέκει απομονωμένος στη δυτική απόληξη του Σμόλικα στα 1850μ. υψμ. Βρίσκεται πάνω από το Ελεύθερο και είναι δασωμένος σχεδόν μέχρι την κορυφή. Συγκεκριμένα μετά το Ελεύθερο πηγαίνοντας προς Κόνιτσα θα συναντήσουμε στα δεξιά μας χωματόδρομο κακής βατότητας. Από εκεί θα εισχωρήσουμε στο βουνό και θα προχωρήσουμε ανάλογα με το όχημα. Εδώ η ανάβαση ξεκίνησε από τα 950μ υψμ σε ένα πλάτωμα του δρόμου. Συνεχίζουμε στο χωματόδρομο, ο οποίος γεμίζει με χιόνι από τα 1300μ και πάνω. Μετά από έξι χιλιόμετρα σε αυτόν θα φτάσουμε στα 1560 σε όμορφο λιβάδι που παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία δέντρων. Σύντομα θα μπούμε και πάλι σε δασωμένη πλαγιά, όπου μία ράμπα με ήπια κλίση θα μας οδηγήσει σε διάσελο ανάμεσα στον Κλέφτη και την κορυφή Νταλιόπολη. Μένει μία τελική ανάβαση μέσα σε δασωμένη πλαγιά και με την κλίση να αυξάνεται. Κορδέλες κατά σημεία μας δείχνουν την πορεία αν και στην ουσία κινούμαστε στην ανατολική ράχη της κορυφής. Μόνο στα τελευταία μέτρα θα βγούμε από το δάσος και θα αντικρύσουμε τους γείτονες της βόρειας Πίνδου. Τύμφη, Νεμέρτσκα, Γράμμος σε απόσταση αναπνοής. Ο Κλέφτης παρουσιάζει έντονο ιστορικό ενδιαφέρον μιας και στην περίοδο του εμφυλίου γίνανε επικές μάχες στην κορυφή του. Ο ΔΣΕ αντιστάθηκε στις επιθέσεις του κυβερνητικού στρατού από αέρος και εδάφους για πολλές μέρες. Αδυσώπητες μάχες δοθήκαν πέριξ της κορυφής, γεγονός που μαρτυράνε τα υπολείμματα αναχωμάτων, συρματοπλεγμάτων, οβίδων κτλ. Οι συνολικές απώλειες και από τις δύο μεριές ήτανε 200 νεκροί και 530 τραυματίες από τις 28 Ιουνίου μέχρι τις 2 Αυγούστου του 1948. Μετά από την "πτώση" του Κλέφτη ο κυβερνητικός στρατός θα προχωρούσε προς το Γράμμο, όπου θα γραφτεί η τελευταία πράξη του αιματηρού εμφύλιου πολέμου.. Η διαδρομή χρειάστηκε 7 ώρες και είναι μήκους 15 χιλιομέτρων και μπορεί να βρεθεί στο wikiloc.

Πάδες - Πέτρα Τόσκα, κυκλική, Σμόλικας

 Κυκλική διαδρομή πάνω από το χωριό των Πάδων σε μία κορυφή του νότιου Σμόλικα. Εκκίνηση από τον ξενώνα Munti Smolikas προς το εκκλησάκι του αγίου Αθανασίου και το αναρριχητικό πεδίο. Εκεί αφήνουμε το μονοπάτι που ανεβαίνει για τη δρακόλιμνη και κινούμαστε αριστερά, όπου υπάρχει και χαρακτηριστική πινακίδα για Πέτρα Τόσκα. Το καλοσηματοδοτημένο μονοπάτι ανηφορίζει σε δάσος πεύκης. Μετά από σχεδόν δύο χιλιόμετρα βγαίνουμε σε αυχένα και αντικρύζουμε τη βόρεια όψη της Τύμφης και το Παλιοσέλι από κάτω μας. Μένει ένα τελευταίο κομμάτι που θέλει προσοχή και φτάνουμε στη βράχινη έξαρση της κορυφής Πέτρα Τόσκα με όμορφη θέα. Από εκεί κατηφορίζουμε απότομα με το μονοπάτι να είναι λίγο ασαφές, ωστόσο κινούμαστε με κατεύθυνση προς το το βορρά. Αφού χάσουμε υψόμετρο σύντομα μπαίνουμε και πάλι σε δάσος και κατευθυνόμαστε ανατολικά. Το μονοπάτι μας οδηγεί σε λιβάδι με την ονομασία Παντελέξαρχος. Από εκεί θα μπούμε στο καλογραμμένο διεθνές μονοπάτι Ο3 που οδηγεί στους Πάδες και πάλι. Έτσι ολοκληρώνουμε μία κυκλική πορεία έξι χιλιομέτρων που θα χρειαστεί 3 με 4 ώρες. Η διαδρομή και στο wikiloc.

Λάκκος, κυκλική, Όρη Βροντούς

Κυκλική διαδρομή γύρω από το μεγάλο ρέμα που χωρίζει το Λαϊλιά με το Μενοίκιο. Το μήκος της είναι 10 χιλιόμετρα και θα χρειαστούμε 4 ώρες περίπου. Η εκκίνηση γίνεται από τη μονή Τιμίου Προδρόμου στα 310μ υψμ. Αρχικά κατηφορίζουμε στο ρέμα και στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής. Κατόπιν συνεχίζουμε στη δεξιά μεριά της κοίτης, στην πλευρά του Μενοίκιου. Όμορφα σημεία με νερά , βάθρες και αρκετά πέτρινα γεφύρια κάνουν πιο ευχάριστη την πεζοπορία. Στα 380μ υψμ αφήνουμε την κοίτη και ανηφορίζουμε τραβερσάροντας πάνω από αυτήν. Στα 530μ υψμ το μονοπάτι κάνει μία τομή στο ρέμα από ένα ακόμα πέτρινο γεφύρι. και μας περνάει στην απέναντι πλευρά, που βρίσκεται από τη μεριά του Λαϊλιά . Συνεχίζουμε σε μονοπάτι αλλά μετά από κάποιο σημείο ακολουθάμε χωματόδρομο. Αυτός θα μας οδηγήσει σε ένα ιστορικό εκκλησάκι, αυτό του Αγίου Δημητρίου δίπλα από τα ερείπια του χωριού "Λάκκος". Να σημειώσουμε ότι η περιοχή αποτελούσε πέρασμα στα ιστορικά χρόνια μιας και βρίσκεται ανάμεσα σε δύο βουνά. Άνθρωποι και εμπόριο δίνανε ζωή, γεγονός που μαρτυράνε τα ερείπια οικισμών, τα πολυδάπανα πέτρινα γεφύρια, οχυρωματικές θέσεις και κάστρα. Μετά το Λάκκο σύντομα θα βρεθούμε στη μονή Τιμίου Προδρόμου κυκλώνοντας το μακροσκελές Κοκκινόρεμα. Οι απαρχές του βρίσκονται στην Άνω Βροντού, όπου θα το συναντήσουμε με την ονομασία Διαβολόρεμα. Το τελευταίο κομμάτι του από τη Μονή Τιμίου Προδρόμου μέχρι την Οινούσα έγινε διάσχιση το 2018.

Στην αρχή έχουμε συνεχόμενη εικόνα από τη ρεματιά