"For me, the value of a climb is the sum of three inseparable elements, all equally important: aesthetics, history, and ethics. Together they form the whole basis of my concept of Alpinism. Some people see no more in climbing mountains than an escape from the harsh realities of modern times. This is not only uninformed but unfair. I don’t deny that there can be an element of escapism in mountaineering, but this should never overshadow its real essence, which is not escape but victory over your own human frailty.”
Walter Bonatti
In some ways Bonatti pre-empted Messner's thoughts when he expanded his thinking shortly before his ascent of the South West Pillar of the Dru...
"Let us go back to those days in the fifties when 'spits' first appeared in mountaineering circles, and people started to use them more frequently. I believe it was then that the great technical degradation of Alpism began.
Using this type of piton (which demands a preliminary drill hole in the rock and is characteristic of the whole business) is to employ a tool that, unlike a normal piton,cancels the impossible. And it therefore also cancels adventure. One might say it is tantamount to cheating in a game one has chosen to play voluntarily. By acting in this way, one no longer conquers the impossible but eliminates it.The motivation to confront the impossible and test one's mettle against it is destroyed. Insight is no longer required, nor is judgment."
So wrote the great Walter Bonatti. It is almost 50 years ago that
Reinhold Messner a worthy successor to the traditions of Bonatti wrote his
celebrated essay which was published in Mountain Magazine. It was clear and
unequivocal in the message it expounded. But does the same message ring true
today? 50 years ago nearly all climbers underwent a kind of apprenticeship,
gradually accruing experience and skills to cope with the many different
aspects of mountaineering; hill-walking skills including navigation,
rock-climbing, winter and alpine mountaineering. This learning occurred over a
number of years. Today however it is a very different story. A combination of
media, the plethora of climbing walls, the revolution in travel, weather
forecasts, rescue facilities, and the vast improvement in equipment has had a
dramatic influence on what happens today. Information is available at one’s
fingertips. Cheap flights can whisk the climber to the remotest parts of the
world in hours. If the finance is available then even peaks such as Everest are
possible. And some climbers climb almost exclusively on bolt-protected rock.
Unlike other sports which are generally governed by a ‘written set of
rules’ climbing has ostensibly been subject to a very loose code of ethics,
which can vary from country to country, winter and summer, and even cliff to
cliff. This code of ethics has evolved over time and as such the British
climbing scene is probably blessed with one of the more stringent versions,
although this fine line is gradually becoming eroded because of foreign
influences. Simply stated, the climber must ensure fair means to ascend any
climb on rock. The climb is ascended ground up, with protection placed on lead
and preferably no pre-practised moves. At the top end of the sport this margin
is very blurred and cutting edge routes may only be climbed with pre-practiced
moves and top-roped techniques. Taking aid from the rope or inserted aid, from
pitons, nuts or God forbid, bolts, is generally considered bad form and
severely frowned upon. Indeed the insertion of pitons, once very commonplace in
America, was rigorously resisted until the late sixties, and even now is only
allowed with certain reservations. The real cardinal sin in recent years has
been the insertion of fixed bolts to protect a climb. The nadir was possibly
reached when Cesare Maestri bolted his way up Cerro Torre in Patagonia using a
specialist compressor bolt-gun for this specific purpose. His despicable action
was roundly decried and condemned at the time by many climbers especially
Reinhold Messner, in his now famous essay.
I reproduce below a transcript of Messner's
original article.
What have I personally got against
“direttissimas”? Nothing at all; in fact I think that the “falling drop of
water” route is one of the most logical things that exists. Of course it always
existed – so long as the mountain permits it. But sometimes the line of
weakness wanders to the left or the right of this line; and the we see climbers
– those on the first ascent , I mean – going straight on up as if it weren’t
so, striking in bolts of course. Why do they go that way? “For the sake of
freedom,” they say; but they don’t realize that they are slaves of the
plumbline.
They have a horror of deviations. “In the face of difficulties, logic commands
one not to avoid them, but to overcome them,” declares Paul Claudel. And that’s
what the ‘directtissma’ protagonists say, too, knowing from the start that the
equipment they have will get them over any obstacle. They are therefore talking
about problems which no longer exist. Could the mountain stop them with
unexpected difficulties? They smile: those times are long past! The impossible
in mountaineering has been eliminated, murdered by the directtissima.
Yet direttissimas would not in themselves be so bad were it not for the fact
that the spirit of that guides them has infiltrated the entire field of
climbing. Take a climber o a rock face, iron rungs beneath his feet and all
around him only yellow, overhanging rock. Already tired, he bores another hole
above the last peg. He won’t give up. Stubbornly, bolt by bolt, he goes on. His
way, and none other, must be forced up the face.
Expansion bolts are taken for granted nowadays; they are kept to hand just in
case some difficulty cannot be overcome by ordinary methods. Today’s climber
doesn’t want to cut himself off from the possibility of retreat: he carries his
courage in his rucksack, in the form of bolts and equipment. Rock faces are no
longer overcome by climbing skill, but are humbled, pitch by pitch, by
methodical manual labour; what isn’t done today will be done tomorrow.
Free-climbing routes are dangerous, so they are protected by pegs. Ambitions
are no longer build on skill, but on equipment and the length of time
available. The decisive factor isn’t courage, but technique; an ascent may take
days and days, and the pegs and bolts counted in the hundreds. Retreat has
become dishonourable, because everyone knows now that a combination of bolts
and single-mindedness will get you up anything, even the most repulsive-looking
directtissima.
Times change, and with them concepts and values. Faith in equipment has
replaced faith in oneself; a team is admired for the number of bivouacs it
makes, while the courage of those who still climb “free” is derided as a
manifestation of lack of conscientiousness.
Who has polluted the pure spring of mountaineering?
The innovators perhaps wanted only to get closer to the limits of possibility.
Today, however, every single limit has vanished, been erased. In principle, it
didn’t seem to be a serious matter, but ten years have sufficed to eliminate
the word ‘impossible’ from the mountaineering vocabulary.
Progress? Today, ten years from the start of it all, there are a lot of people
who don’t care where they put bolts, whether on new routes or on classic ones.
People are drilling more and more and climbing less and less.
“Impossible”: it doesn’t exist anymore. The dragon is dead, poisoned, and the
hero Siegfried is unemployed. Now anyone can work on a rock face, using tools
to bend it to his own idea of possibility.
Some people foresaw this a while ago, but they went on drilling, both on
directtissimas and on other climbs, until the lost the taste for climbing: why
dare, why gamble, when you can proceed in perfect safety? And so they become
the prophets of the directtissima: “Don’t waste your time on classic routes –
learn to drill, learn to use your equipment. Be cunning: If you want to be
successful, use every means you can get round the mountain. The era of
directtissima has barely begun: every peak awaits its plumbline route. There’s
no rush, for a mountain can’t run away – nor can it defend itself.”
“Done the directtissima yet? And the super directtissima?” These are the
criteria by which mountaineering prowess is measured nowadays. And so the young
men go off, crawl up the ladder of bolts, and then ask the next ones: “done the
directtissima yet?”
Anyone who doesn’t play ball is laughed at for daring take a stand against
current opinion. The plumbline generation has already consolidated itself and
has thoughtlessly killed the ideal of the impossible. Anyone who doesn’t oppose
this makes himself an accomplice of the murderers. When future mountaineers
open their eyes and realize what has happened, it will be too late: the
impossible (and with it, risk) will be buried, rotted away, and forgotten forever.
All is not yet lost, however, although ‘they’ are returning the attack; and
even if it’s not always the same people, it’ll be other people similar to them.
Long before they attack, they’ll make a great noise, and once again any warning
will be useless. They’ll be ambitious and they’ll have long holidays – and some
new ‘last great problem’ will be resolved. They’ll leave more photographs at
the hut, as historical documents, showing a dead straight line of dots running
from the base to summit – and on the face itself, will once again inform us
that “Man has achieved the impossible.”
If people have already been driven to the idea of establishing a set of rules
of conduct, it means that the position is serious; but we young people don’t
want a mountaineering code. On the contrary, “up there we want to find long,
hard days, days when we don’t know in the morning what the evening will bring”.
But for how much longer will we be able to have this?
I’m worried about that dead dragon: we should do something before the
impossible is finally interred. We have hurled ourselves, in a fury of pegs and
bolts, on increasingly savage rock faces: the next generation will have to know
how to free itself from all these unnecessary trappings. We have learned from
the plumbline routes; our successors will once again have to reach the summits
by other routes. It’s time we repaid our debts and searched again for the
limits of possibility – for we must have such limits if we are going to use the
virtue of courage to approach them. And we must reach them. Where else will be
able to find refuge in our flight from the oppression of everyday humdrum
routine? In the Himalaya? In the Andes? Yes certainly if we can get there; but
for most of us there’ll only be these old Alps.
So let’s save the dragon; and in the future let’s follow the road that past
climbers marked out. I’m convinced it’s still the right one.
Put on your boots and get going. If you’ve got a companion, take a rope with
you and a couple of pitons for your belays, but nothing else. I’m already on my
way, ready for anything – even for retreat, if I meet the impossible. I’m not
going to be killing any dragons, but if anyone wants to come with me, we’ll go
to the top together on the routes we can do without branding ourselves murderers.
Reinhold Messner, Mountain 15, 1971
So where does this leave us today 50 years after Messner’s message?
There is produced by the BMC a very good film (available on U-tube) of Niall
Grimes and Ben Winston climbing the Comici Route on the Tre Cima Grande. This
was one of the earliest Direttissimas to be ascended in the Alps and when first
climbed by Emilo Comici with Giuseppe and Angelo Diamai, it took three days and
two nights, with many pitons used for direct aid. Today the route provides a
difficult free climbing test piece and is regarded as one of the six great
Alpine North Faces. Pegs are mostly used only for protection and not direct
aid. It is graded at VII, or E3,5c and can be ascended in 10 to 12 hours.
Although it is quite a sustained climb of 16/17 pitches the route is well
within the remit of any fit and experienced mountaineer. Even a septuagenarian
like myself could possibly manage such a great climb, probably pulling on the
odd peg. What has made the difference to bring such a climb within the ambit of
the ordinary mountaineer? 50 years ago the only way the average climber could
have hoped to accomplish such as route would have employed generous amounts of
aid. Training and better equipment has made the difference today, together with
detailed route descriptions and weather forecasts at our fingertips, and if the
worst happens, god forbid, then rescue is not far away.
Nearby is another classic climb, Riccardo Cassin's Directtissima. Aside
from being a much harder free-climb, (think VIII+ and E5,6b!), the whole climb
is protected by a ladder of bolts. This is a radically different climb to that
pioneered by Cassin. He only used pegs, admittedly mostly for aid, but there
were some big gaps between these pegs which necessitated extreme climbing to
overcome these blank steep sections of often overhanging rock. Unlike the
'Trad' climbing of its near neighbour which relies on placed nuts & cams,
or the few existing pegs. The Cassin Route is most essentially a ‘Sports Climb’
very much in the modern idiom. So there are two very different styles of
climbing happily existing side by side. In a sense we have two different codes
of mountaineering today. It is not quite the murder that Messner envisioned,
but time and ethics change and adapt. But the fundamental point is that
climbers are not ascending these routes entirely by artificial means, but with
highly trained and honed bodies that allows the mountaineer to overcome these
difficulties climbing almost if not totally free.
Perhaps there is not the same degree of commitment
and risk that such a climb once induced, but then there is always progression
in mountaineering. Messner and Bonatti did not climb with the same style and
ethics as the early Victorian mountaineers. They certainly didn't climb with
the assistance of guides. And so every generation moves forward. Today many
climbers from around the world travel to Britain to test their skills on the
bold Gritstone climbs of the Peak as we do in turn travel over to the Dolomites
to sample what is best in that region. There may not be the same risk with most
of these climbs, but stone-fall and avalanche, crevasses and storm are no less
dangerous today than in the 1950's when Bonatti was pushing the limits of the
possible. The free climbing ethic is still pre-eminent in the sport whether
protected by bolts, pegs, nuts or cams, and just occasionally there is the
runout lead. The latest exploits of Alex Honnold echoes the high ideals of both
Bonatti and Messner.
I think Walter and Reinhold would be pleased with
this outcome today.
Μεταφραση:
Απόσπασμα Walter Bonatti
«Για μένα, η αξία μιας ανάβασης είναι το άθροισμα τριών αδιαίρετων στοιχείων, όλα εξίσου σημαντικά: αισθητική, ιστορία και ηθική. Μαζί σχηματίζουν ολόκληρη τη βάση της δικής μου έννοιας του Αλπινισμού.
Κάποιοι βλέπουν στην αναρρίχηση βουνών απλώς μια απόδραση από τις σκληρές πραγματικότητες των σύγχρονων καιρών. Αυτό δεν είναι μόνο άγνοια, αλλά και αδικία. Δεν αρνούμαι ότι μπορεί να υπάρχει ένα στοιχείο φυγής στον ορειβατισμό, αλλά αυτό δεν θα πρέπει ποτέ να επισκιάζει την πραγματική του ουσία, που δεν είναι η διαφυγή αλλά η νίκη πάνω στη δική σου ανθρώπινη αδυναμία.»
— Walter Bonatti
Με έναν τρόπο, ο Bonatti προανήγγειλε τις σκέψεις του Messner όταν ανέπτυξε περαιτέρω τη φιλοσοφία του λίγο πριν την ανάβασή του στον Νοτιοδυτικό Πυλώνα του Dru:
«Ας γυρίσουμε πίσω στις μέρες της δεκαετίας του ’50, όταν τα “spits” (εκτονούμενα μπουλόνια) εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στους κύκλους της ορειβασίας και οι άνθρωποι άρχισαν να τα χρησιμοποιούν συχνότερα. Πιστεύω ότι τότε ξεκίνησε η μεγάλη τεχνική παρακμή του Αλπινισμού.
Η χρήση αυτού του τύπου καρυφιού (που απαιτεί προδιάτρηση του βράχου και είναι χαρακτηριστικό όλης αυτής της πρακτικής) σημαίνει να χρησιμοποιείς ένα εργαλείο που, σε αντίθεση με το κανονικό καρύφι, ακυρώνει το αδύνατο. Και έτσι ακυρώνει και την περιπέτεια. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ισοδυναμεί με εξαπάτηση σε ένα παιχνίδι που έχεις επιλέξει να παίξεις εθελοντικά. Με αυτόν τον τρόπο, δεν κατακτάς το αδύνατο, το εξαλείφεις. Το κίνητρο να το αντιμετωπίσεις και να δοκιμάσεις τις δυνάμεις σου απέναντί του καταστρέφεται. Δεν απαιτείται πλέον διορατικότητα, ούτε κρίση.»
— Walter Bonatti
Έχουν περάσει σχεδόν 50 χρόνια από τότε που ο Reinhold Messner, άξιος συνεχιστής της παράδοσης του Bonatti, έγραψε το διάσημο δοκίμιό του που δημοσιεύθηκε στο Mountain Magazine. Ήταν ξεκάθαρο και χωρίς περιστροφές στο μήνυμα που εξέπεμπε.
Αλλά ισχύει το ίδιο μήνυμα σήμερα;
Πριν από μισό αιώνα, σχεδόν όλοι οι ορειβάτες περνούσαν μια μορφή «μαθητείας», αποκτώντας σταδιακά εμπειρία και δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν στις πολλές διαφορετικές πτυχές της ορειβασίας: πεζοπορία και προσανατολισμό, αναρρίχηση σε βράχο, χειμερινή και αλπική ορειβασία. Η μάθηση αυτή διαρκούσε χρόνια. Σήμερα όμως η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Ο συνδυασμός των μέσων ενημέρωσης, η πληθώρα αναρριχητικών γυμναστηρίων, η επανάσταση στα ταξίδια, οι προβλέψεις καιρού, οι διασωστικές υπηρεσίες, αλλά και η τεράστια βελτίωση του εξοπλισμού, έχουν αλλάξει δραματικά το τοπίο.
Πληροφορίες βρίσκονται διαθέσιμες άμεσα. Φθηνές πτήσεις μπορούν να μεταφέρουν τον ορειβάτη στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του κόσμου σε λίγες ώρες. Εφόσον υπάρχει χρηματοδότηση, ακόμη και κορυφές όπως το Έβερεστ γίνονται εφικτές. Και κάποιοι σκαρφαλώνουν σχεδόν αποκλειστικά σε βράχια προστατευμένα με μπουλόνια.
Σε αντίθεση με άλλα αθλήματα που διέπονται από «γραπτούς κανόνες», η αναρρίχηση στηρίχτηκε κυρίως σε έναν χαλαρό κώδικα ηθικής, που διαφέρει από χώρα σε χώρα, από χειμώνα σε καλοκαίρι, ακόμη και από βράχο σε βράχο. Ο κώδικας αυτός εξελίχθηκε με τον χρόνο· στη Βρετανία, για παράδειγμα, η σκηνή της αναρρίχησης χαρακτηρίζεται από μια αυστηρότερη εκδοχή, αν και αυτή διαβρώνεται σταδιακά από ξένες επιρροές.
Ο απλός κανόνας ήταν ότι ο αναρριχητής έπρεπε να ανέβει με «δίκαια μέσα»: από κάτω προς τα πάνω, τοποθετώντας προστασίες επί τόπου, χωρίς προεξασκημένες κινήσεις. Στα ανώτερα επίπεδα, τα όρια αυτά γίνονται πιο θολά και χρησιμοποιούνται προεξάσκηση και τεχνικές top-rope. Η χρήση βοήθειας από σχοινί, καρύφια, καρύδια ή —θεός φυλάξοι— μπουλόνια θεωρείται ανάρμοστη.
Η τοποθέτηση σταθερών μπουλονιών για προστασία θεωρείται το «αμάρτημα καθοσιώσεως». Το αποκορύφωμα αυτής της πρακτικής ήταν η ανάβαση του Cesare Maestri στο Cerro Torre με χρήση ειδικού κομπρεσέρ για μπουλόνια — πράξη που καταδικάστηκε σφοδρά, ειδικά από τον Messner.
Το άρθρο του Reinhold Messner (Mountain 15, 1971)
Τι προσωπικά έχω εναντίον των «direttissimas» (ευθειών γραμμών ανάβασης); Απολύτως τίποτα· στην πραγματικότητα, πιστεύω ότι η «γραμμή της στάλας νερού που πέφτει» είναι από τα πιο λογικά πράγματα που υπάρχουν. Φυσικά, υπήρχε πάντα – εφόσον το επιτρέπει το βουνό. Αλλά μερικές φορές η γραμμή αδυναμίας εκτρέπεται προς τα αριστερά ή προς τα δεξιά· κι όμως βλέπουμε ορειβάτες – εννοώ αυτούς της πρώτης ανάβασης – να πηγαίνουν κατευθείαν προς τα πάνω σαν να μην υπάρχει αυτή η εκτροπή, καρφώνοντας φυσικά μπουλόνια. Γιατί πάνε έτσι; «Για χάρη της ελευθερίας», λένε· αλλά δεν συνειδητοποιούν ότι είναι δέσμιοι της κάθετης γραμμής με το νήμα της στάθμης.
Έχουν φρίκη με τις παρακάμψεις. «Μπροστά στις δυσκολίες, η λογική προστάζει όχι να τις αποφύγεις, αλλά να τις ξεπεράσεις», δηλώνει ο Paul Claudel. Και το ίδιο λένε και οι υποστηρικτές της «direttissima», γνωρίζοντας εξαρχής ότι ο εξοπλισμός τους θα τους βοηθήσει να υπερβούν κάθε εμπόδιο. Συνεπώς, μιλούν για προβλήματα που δεν υπάρχουν πλέον. Θα μπορούσε το βουνό να τους σταματήσει με απροσδόκητες δυσκολίες; Χαμογελούν: αυτοί οι καιροί πέρασαν ανεπιστρεπτί! Το αδύνατο στην ορειβασία έχει εξαλειφθεί, δολοφονημένο από τη «direttissima».
Κι όμως, οι «direttissimas» δεν θα ήταν τόσο κακές αν δεν ήταν για το πνεύμα που τις συνοδεύει και που έχει διαποτίσει ολόκληρο τον χώρο της αναρρίχησης. Πάρτε έναν αναρριχητή σε μια ορθοπλαγιά: σιδερένια σκαλοπάτια κάτω από τα πόδια του και γύρω του μόνο κίτρινος, αρνητικός βράχος. Ήδη κουρασμένος, ανοίγει άλλη μια τρύπα πάνω από το τελευταίο μπουλόνι. Δεν θα τα παρατήσει. Επίμονα, μπουλόνι το μπουλόνι, συνεχίζει. Ο δικός του δρόμος, και κανένας άλλος, πρέπει να επιβληθεί στην πλαγιά.
Σήμερα τα εκτονούμενα μπουλόνια θεωρούνται δεδομένα· τα έχει κανείς μαζί του «για κάθε ενδεχόμενο», αν κάποια δυσκολία δεν μπορεί να ξεπεραστεί με συμβατικές μεθόδους. Ο σημερινός αναρριχητής δεν θέλει να αποκοπεί από την πιθανότητα υποχώρησης: κουβαλά το θάρρος του στο σακίδιο, με τη μορφή μπουλονιών και εξοπλισμού. Οι ορθοπλαγιές δεν κατακτώνται πλέον με δεξιότητα αναρρίχησης, αλλά ταπεινώνονται, σχοινί το σχοινί, με μεθοδική χειρωνακτική εργασία· ό,τι δεν γίνεται σήμερα θα γίνει αύριο. Οι διαδρομές ελεύθερης αναρρίχησης είναι επικίνδυνες, άρα προστατεύονται με καρυφάκια. Οι φιλοδοξίες δεν βασίζονται πλέον στην ικανότητα, αλλά στον εξοπλισμό και στον διαθέσιμο χρόνο. Ο καθοριστικός παράγοντας δεν είναι το θάρρος, αλλά η τεχνική· μια ανάβαση μπορεί να διαρκέσει μέρες, με εκατοντάδες καρυφάκια και μπουλόνια. Η υποχώρηση έχει γίνει ντροπή, επειδή όλοι ξέρουν πια ότι ο συνδυασμός μπουλονιών και επιμονής θα σε ανεβάσει οπουδήποτε, ακόμη και στην πιο αποκρουστική «direttissima».
Οι καιροί αλλάζουν, και μαζί τους αλλάζουν οι έννοιες και οι αξίες. Η πίστη στον εξοπλισμό έχει αντικαταστήσει την πίστη στον εαυτό. Μια ομάδα θαυμάζεται για τον αριθμό των διανυκτερεύσεων που κάνει, ενώ το θάρρος όσων συνεχίζουν να σκαρφαλώνουν «ελεύθερα» χλευάζεται ως έλλειψη υπευθυνότητας.
Ποιος μόλυνε την καθαρή πηγή της ορειβασίας;
Ίσως οι καινοτόμοι να ήθελαν απλώς να πλησιάσουν τα όρια του δυνατού. Σήμερα όμως, κάθε όριο έχει εξαφανιστεί, έχει σβηστεί. Στην αρχή, δεν φαινόταν να είναι κάτι σοβαρό, αλλά δέκα χρόνια ήταν αρκετά για να εξαλειφθεί η λέξη «αδύνατο» από το λεξιλόγιο της ορειβασίας.
Πρόοδος; Σήμερα, δέκα χρόνια μετά την αρχή όλων αυτών, υπάρχουν πολλοί που δεν νοιάζονται πού βάζουν μπουλόνια, είτε σε νέες διαδρομές είτε σε κλασικές. Οι άνθρωποι τρυπούν όλο και περισσότερο και σκαρφαλώνουν όλο και λιγότερο.
Το «αδύνατο»: δεν υπάρχει πια. Ο δράκος είναι νεκρός, δηλητηριασμένος, και ο ήρωας Ζίγκφριντ άνεργος. Τώρα οποιοσδήποτε μπορεί να «δουλέψει» πάνω σε έναν βράχο, χρησιμοποιώντας εργαλεία για να τον λυγίσει στις δικές του αντιλήψεις περί δυνατού.
Μερικοί το είχαν προβλέψει εδώ και καιρό, αλλά συνέχισαν να τρυπούν, είτε σε «direttissimas» είτε σε άλλες αναβάσεις, ώσπου έχασαν τη γεύση της ίδιας της αναρρίχησης: γιατί να ριψοκινδυνεύσεις, γιατί να τζογάρεις, όταν μπορείς να προχωράς με τέλεια ασφάλεια; Και έτσι έγιναν οι προφήτες της «direttissima»: «Μην χάνετε τον χρόνο σας σε κλασικές διαδρομές – μάθετε να τρυπάτε, μάθετε να χρησιμοποιείτε τον εξοπλισμό σας. Να είστε πονηροί: αν θέλετε επιτυχία, χρησιμοποιήστε κάθε μέσο για να παρακάμψετε το βουνό. Η εποχή της direttissima μόλις ξεκίνησε: κάθε κορυφή περιμένει τη δική της ευθεία γραμμή. Δεν υπάρχει βιασύνη, γιατί το βουνό δεν μπορεί να φύγει – ούτε μπορεί να αμυνθεί.»
«Ανέβηκες τη direttissima; Και τη super-direttissima;» Αυτά είναι τα κριτήρια με τα οποία μετριέται σήμερα η αξία στην ορειβασία. Και έτσι οι νέοι πηγαίνουν, σκαρφαλώνουν τη σκάλα των μπουλονιών, και μετά ρωτούν τους επόμενους: «ανέβηκες τη direttissima;»
Όποιος δεν συμμετέχει σε αυτό το «παιχνίδι» χλευάζεται επειδή τολμά να πάει αντίθετα στην κοινή γνώμη. Η γενιά της «κάθετης γραμμής» έχει ήδη εδραιωθεί και ασυνείδητα έχει σκοτώσει το ιδανικό του αδύνατου. Όποιος δεν αντιτίθεται σε αυτό γίνεται συνένοχος των δολοφόνων. Όταν οι μελλοντικοί ορειβάτες ανοίξουν τα μάτια τους και συνειδητοποιήσουν τι συνέβη, θα είναι πολύ αργά: το αδύνατο (και μαζί του το ρίσκο) θα έχει θαφτεί, σαπίσει και ξεχαστεί για πάντα.
Δεν έχουν χαθεί όλα, ωστόσο, αν και «εκείνοι» επιστρέφουν στην επίθεση· κι ακόμη κι αν δεν είναι οι ίδιοι άνθρωποι, θα είναι άλλοι παρόμοιοι. Πολύ πριν επιτεθούν, θα κάνουν μεγάλο θόρυβο, και πάλι κάθε προειδοποίηση θα είναι άχρηστη. Θα είναι φιλόδοξοι και θα έχουν μακριές διακοπές – και κάποιο νέο «τελευταίο μεγάλο πρόβλημα» θα λυθεί. Θα αφήσουν περισσότερες φωτογραφίες στο καταφύγιο, ως ιστορικά ντοκουμέντα, που θα δείχνουν μια νεκρή ευθεία γραμμή από τη βάση ως την κορυφή – και στην ίδια την πλαγιά, θα μας ενημερώνουν ξανά ότι «ο Άνθρωπος κατέκτησε το αδύνατο».
Αν οι άνθρωποι έχουν ήδη φτάσει στο σημείο να σκέφτονται να θεσπίσουν κανόνες συμπεριφοράς, σημαίνει ότι η κατάσταση είναι σοβαρή· αλλά εμείς οι νέοι δεν θέλουμε έναν κώδικα ορειβασίας. Αντιθέτως, «εκεί πάνω θέλουμε να βρούμε μεγάλες, δύσκολες μέρες, μέρες που το πρωί δεν ξέρουμε τι θα μας φέρει το βράδυ». Αλλά για πόσο ακόμη θα μπορούμε να έχουμε αυτό;
Ανησυχώ για εκείνον τον νεκρό δράκο: πρέπει να κάνουμε κάτι πριν το αδύνατο ταφεί οριστικά. Έχουμε ορμήσει, σε μια μανία καρυφιών και μπουλονιών, σε όλο και πιο άγριες ορθοπλαγιές: η επόμενη γενιά θα πρέπει να μάθει πώς να απελευθερωθεί από όλα αυτά τα περιττά βάρη. Εμείς μάθαμε από τις ευθείες γραμμές· οι διάδοχοί μας θα πρέπει ξανά να φτάσουν τις κορυφές από άλλες διαδρομές. Ήρθε η ώρα να εξοφλήσουμε τα χρέη μας και να αναζητήσουμε ξανά τα όρια του δυνατού – γιατί πρέπει να υπάρχουν τέτοια όρια, αν είναι να χρησιμοποιήσουμε την αρετή του θάρρους για να τα πλησιάσουμε. Και πρέπει να τα φτάσουμε. Πού αλλού θα μπορέσουμε να βρούμε καταφύγιο από την καταπίεση της καθημερινότητας; Στα Ιμαλάια; Στις Άνδεις; Ναι, βεβαίως, αν μπορούμε να πάμε εκεί· αλλά για τους περισσότερους από εμάς, θα υπάρχουν μόνο αυτές οι παλιές Άλπεις.
Ας σώσουμε λοιπόν τον δράκο· και στο μέλλον ας ακολουθήσουμε τον δρόμο που χάραξαν οι παλιοί αναρριχητές. Είμαι πεπεισμένος ότι εξακολουθεί να είναι ο σωστός.
Φορέστε τις μπότες σας και ξεκινήστε. Αν έχετε σύντροφο, πάρτε ένα σχοινί και μερικά καρύφια για τις ασφάλειες, αλλά τίποτα άλλο. Εγώ ήδη ξεκινώ, έτοιμος για όλα – ακόμη και για υποχώρηση, αν συναντήσω το αδύνατο. Δεν πρόκειται να σκοτώσω κανέναν δράκο, αλλά αν κάποιος θέλει να έρθει μαζί μου, θα φτάσουμε στην κορυφή μαζί, από τις διαδρομές που μπορούμε να κάνουμε χωρίς να στιγματιστούμε ως δολοφόνοι.»
— Reinhold Messner, Mountain 15, 1971
Λοιπόν, πού μας αφήνει αυτό σήμερα, 50 χρόνια μετά το μήνυμα του Messner;
Η Βρετανική Ορειβατική Λέσχη (BMC) έχει παράγει μια πολύ καλή ταινία (διαθέσιμη στο YouTube) με τον Niall Grimes και τον Ben Winston να σκαρφαλώνουν τη διαδρομή Comici στην Tre Cima Grande. Αυτή ήταν μία από τις πρώτες Direttissimas που αναρριχήθηκαν στις Άλπεις και όταν πρωτοανέβηκε από τον Emilio Comici μαζί με τους Giuseppe και Angelo Diamai, χρειάστηκαν τρεις ημέρες και δύο νύχτες, με τη χρήση πολλών καρυφιών για άμεση βοήθεια.
Σήμερα, η διαδρομή αυτή αποτελεί μια δύσκολη δοκιμασία ελεύθερης αναρρίχησης και θεωρείται μία από τις έξι μεγάλες βόρειες ορθοπλαγιές των Άλπεων. Τα καρυφάκια χρησιμοποιούνται πλέον κυρίως για προστασία και όχι για άμεση βοήθεια. Η δυσκολία της αποδίδεται στη βαθμολογία VII ή E3 5c και μπορεί να αναρριχηθεί σε 10 με 12 ώρες. Παρόλο που είναι μια απαιτητική διαδρομή 16/17 σχοινιών, βρίσκεται εντός των δυνατοτήτων κάθε γυμνασμένου και έμπειρου ορειβάτη. Ακόμη και κάποιος εβδομηντάρης σαν κι εμένα θα μπορούσε ενδεχομένως να καταφέρει μια τέτοια ανάβαση, έστω τραβώντας πού και πού από κάποιο καρύφι.
Τι έκανε τη διαφορά ώστε μια τέτοια ανάβαση να είναι πλέον προσιτή στον μέσο ορειβάτη; Πριν από 50 χρόνια, ο μόνος τρόπος για να ελπίζει ένας μέσος αναρριχητής ότι θα ολοκληρώσει μια τέτοια διαδρομή ήταν με τη γενναιόδωρη χρήση τεχνητών μέσων. Σήμερα, η εκπαίδευση και ο βελτιωμένος εξοπλισμός κάνουν τη διαφορά, μαζί με λεπτομερείς περιγραφές διαδρομών και προγνώσεις καιρού άμεσα διαθέσιμες. Και αν συμβεί το χειρότερο, ας μην το επιτρέψει ο Θεός, η διάσωση δεν είναι ποτέ πολύ μακριά.
Λίγο πιο δίπλα βρίσκεται άλλη μια κλασική διαδρομή, η Direttissima του Riccardo Cassin. Εκτός του ότι είναι πολύ πιο δύσκολη ως ελεύθερη ανάβαση (σκεφτείτε VIII+ και E5, 6b!), ολόκληρη η διαδρομή είναι προστατευμένη με μια σκάλα από μπουλόνια. Πρόκειται για μια ριζικά διαφορετική ανάβαση από εκείνη που πρωτοάνοιξε ο Cassin. Εκείνος χρησιμοποίησε μόνο καρυφάκια —κυρίως για βοήθεια— αλλά υπήρχαν μεγάλα κενά ανάμεσά τους που απαιτούσαν ακραίες κινήσεις για να ξεπεραστούν τα γυμνά, απότομα τμήματα του συχνά αρνητικού βράχου.
Σε αντίθεση με την «παραδοσιακή» αναρρίχηση της γειτονικής διαδρομής, που βασίζεται σε τοποθετημένα καρύδια και μηχανικά καρύδια ή στα λίγα υπάρχοντα καρυφάκια, η διαδρομή του Cassin είναι ουσιαστικά μια «σπορ αναρρίχηση», πολύ κοντά στη σύγχρονη αντίληψη. Έτσι, έχουμε δύο εντελώς διαφορετικά στυλ αναρρίχησης που συνυπάρχουν ειρηνικά δίπλα-δίπλα. Με έναν τρόπο, σήμερα έχουμε δύο διαφορετικούς κώδικες ορειβασίας. Δεν είναι ακριβώς ο «φόνος» που προφήτευσε ο Messner, αλλά οι καιροί και η ηθική αλλάζουν και προσαρμόζονται. Το θεμελιώδες όμως σημείο είναι ότι οι αναρριχητές δεν ανεβαίνουν αυτές τις διαδρομές εξ ολοκλήρου με τεχνητά μέσα, αλλά με εκπαιδευμένα και καλογυμνασμένα σώματα, που τους επιτρέπουν να ξεπερνούν αυτές τις δυσκολίες σκαρφαλώνοντας σχεδόν —αν όχι εντελώς— ελεύθερα.
Ίσως να μην υπάρχει πλέον ο ίδιος βαθμός δέσμευσης και ρίσκου που προκαλούσε κάποτε μια τέτοια ανάβαση, αλλά πάντα υπάρχει πρόοδος στην ορειβασία. Ο Messner και ο Bonatti δεν σκαρφάλωναν με το ίδιο στυλ και την ίδια ηθική με τους πρώτους Βικτωριανούς ορειβάτες. Σίγουρα δεν ανέβαιναν με τη βοήθεια οδηγών. Και έτσι κάθε γενιά προχωρά παραπέρα.
Σήμερα, πολλοί ορειβάτες από όλο τον κόσμο ταξιδεύουν στη Βρετανία για να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στις απαιτητικές διαδρομές του Gritstone στην περιοχή του Peak, όπως κι εμείς με τη σειρά μας ταξιδεύουμε στις Δολομίτες για να δοκιμάσουμε τα καλύτερα της περιοχής εκείνης. Μπορεί να μην υπάρχει το ίδιο ρίσκο στις περισσότερες από αυτές τις αναρριχήσεις, αλλά η πτώση βράχων, οι χιονοστιβάδες, οι κρημνοί και οι καταιγίδες δεν είναι λιγότερο επικίνδυνα σήμερα απ’ ό,τι ήταν τη δεκαετία του ’50, όταν ο Bonatti έσπρωχνε τα όρια του δυνατού.
Η ηθική της ελεύθερης αναρρίχησης εξακολουθεί να κυριαρχεί στο άθλημα, είτε προστατεύεται με μπουλόνια, καρυφάκια, καρύδια ή μηχανικά καρύδια· και κάπου-κάπου υπάρχει ακόμη το εκτεθειμένο σχοινί. Τα τελευταία κατορθώματα του Alex Honnold αντηχούν τα υψηλά ιδανικά τόσο του Bonatti όσο και του Messner.
Πιστεύω ότι ο Walter και ο Reinhold θα ήταν ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα σήμερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου