Via ferrata Lagazuoi Tunnels, Dolomites

Τα Lagazuoi tunnels είναι μία ιστορική ferrata, γεμάτη απομεινάρια του 1ου παγκοσμίου πολέμου, ένα υπαίθριο μουσείο. Πρόκειται για εύκολη ferrata, δυσκολίας 1Α. Το μέρος είχε μεγάλη στρατηγική σημασία στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο, αφού η κορυφή του Piccolo Lagazuoi καθώς και η κοιλάδα Travenanzes από πίσω ήταν περάσματα που προσπαθούσαν να σπάσουν οι Ιταλοί για να προσεγγίσουν το Τιρόλο. Εξαιτίας αυτού το μέρος υπήρξε πεδίο σφοδρών μαχών μεταξύ Ιταλών και Αυστριακών, οι οποίοι έσκαψαν εκτεταμένα το βουνό φτιάχνοντας χιλιόμετρα στοών, οχυρώσεις πυροβολικού, δωμάτια σίτισης και διάφορα άλλα. Σήμερα όλα αυτά είναι προσβάσιμα σε μια κίνηση ενότητας για τη διατήρηση της μνήμης του πολέμου.

Περιγραφή διαδρομής: Η εκκίνηση για τη ferrata γίνεται από το passo Falzarego (2100μ). Μετά από 1,5 χιλιόμετρο φτάνουμε στα 2400μ, όπου ολοκληρώνεται η πρόσβαση και ξεκινάνε τα τούνελ. Αφού μπούμε σε ένα μικρό τούνελ και το διασχίσουμε βγαίνουμε σε διάσελο. Από εκεί μπορούμε να κινηθούμε προς το Martini ledge, ένα οχυρωματικό έργο από τη μεριά των Ιταλών. Η κύρια γραμμή συνεχίζει σε ανηφορικό τούνελ με φτιαχτά σκαλοπάτια και συρματόσχοινα για επιπλέον ασφάλεια λόγω της ολισθηρότητας. Ο φακός κεφαλής είναι απαραίτητος. Συχνά βλέπουμε αρτηρίες και δωμάτια που εξυπηρετούσαν ποικίλους σκοπούς. Η έξοδος από τα τούνελ γίνεται στα 2650μ με το καταφύγιο Lagazuoi να είναι μία ανάσα. Η διαδρομή και στο wikiloc.

Ιστορικά στοιχεία: Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η γραμμή του μετώπου μεταξύ της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Ιταλίας περνούσε ανάμεσα στο Sasso di Stria και το Piccolo Lagazuoi και διέσχιζε την περιοχή στο πέρασμα Falzarego. Οι δύο στρατοί βρίσκονταν αντιμέτωποι σε πολύ μικρή απόσταση. Ενώ οι Αυστροούγγροι στρατιώτες είχαν οχυρωθεί στην κορυφή του όρους Lagazuoi, τη νύχτα μεταξύ 18ης και 19ης Οκτωβρίου 1915 δύο μονάδες Ιταλών Alpini δημιούργησαν μία οχυρωματική θέση στη μέση της ορθοπλαγιάς, υπό τη διοίκηση του ταγματάρχη Ettore Martini. Από το οχυρό που ήταν σε προνομιούχα θέση μπορούσαν να πλήξουν το αυστροουγγρικό οχυρό Vonbank που ήταν χαμηλότερα μέσα από τα χαρακώματα. Το οχυρό πήρε το όνομα του λοχαγού Martini και με αυτό το όνομα πέρασε στην ιστορία. Οι Αυστριακοί προσπάθησαν μάταια να εκδιώξουν τους Ιταλούς από το Martini, το οποίο στο μεταξύ είχε οχυρωθεί για τα καλά. Η δύναμη στεγαζόταν σε μικρές καλύβες προσαρτημένες στον βράχο, που συνολικά φιλοξενούσαν 140 άνδρες. Σταδιακά εξοπλίστηκε με χαρακώματα, μαγειρεία, αποθήκη, τηλεφωνική σύνδεση, σταθμό τελεφερίκ, ιατρείο, σιδηρουργείο, ξυλουργείο, γραφείο επιτελείου. Επιπλέον, ανοίχτηκε μια σήραγγα ώστε οι στρατιώτες να μπορούν να φτάνουν στο γείσο από την Punta Berrino και να προστατεύονται οι αχθοφόροι και οι προμηθευτές από τα πυρά του πυροβολικού που προέρχονταν από το Sasso di Stria. Χάρη σε μια άλλη σήραγγα (την αποκαλούμενη Αμφιθέατρο) με έξοδο στη δυτική πλευρά του γείσου, πάνω από τα αυστριακά χαρακώματα, οι Ιταλοί σκόπευαν να επιτεθούν στον εχθρό από ψηλά. Όμως αυτή η σήραγγα έμεινε ανολοκλήρωτη. Ο πόλεμος μαίνονταν γύρω από το γείσο Martini για τρία χρόνια με τις περισσότερες προσπάθειες των Αυστροούγγρων να προσπαθούν να εκδιώξουν τους Ιταλούς από εκεί. Τέσσερις νάρκες εξερράγησαν, δημιουργώντας τη μεγάλη χαλικώδη πλαγιά που από τότε εκτείνεται στους πρόποδες του όρους Lagazuoi. Η ιταλική υποχώρηση τον Νοέμβριο του 1917 έβαλε τέλος στις μάχες. Για τη δράση του στο Piccolo Lagazuoi, ο ταγματάρχης Martini τιμήθηκε με μετάλλιο στρατιωτικής ανδρείας.