Αλεβίτσα - Σκάλα Γιαννακοχωρίου, ανατολικός Γράμμος

 Η Αλεβίτσα βρίσκεται στις ανατολικές απολήξεις του Γράμμου, πολύ κοντά στα σύνορα με την Αλβανία. Η στρατηγική της θέση έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο κατά την περίοδο του εμφύλιου πολέμου με αποτέλεσμα να δοθούν σκληρές μάχες, όπως και στις κορυφές Τσάρνο, Κάμενικ και Κλέφτη. Αυτό γιατί με τη γειτονική Αμμούδα δημιουργούσαν ένα ύψωμα όπου γεωγραφικά εμπόδιζε τη δίοδο στα ενδότερα του Γράμμου. Έτσι αποτέλεσε την πρώτη γραμμή άμυνας για το δημοκρατικό στρατό (ΔΣΕ) στις επιθέσεις του κυβερνητικού στρατού και υψίστης σημασίας για τον έλεγχο της περιοχής. Όσοι έρχονταν από δυτική Μακεδονία και θέλανε να περάσουν προς τον κυρίως ορεινό όγκο του Γράμμου έπρεπε να προσπελάσουν το ύψωμα Αλεβίτσας-Αμμούδας. Ανατολικά αυτού κυλάει ο Αλιάκμονας και στη συνέχεια συναντάμε τη 2η γραμμή άμυνας των ανταρτών με το ύψωμα Τσάρνο-Παππούλη. Παράλληλα η βράχινη απόληξη της Αλεβίτσας δημιουργεί φυσικό οχυρό στο οποίο ο ΔΣΕ έφτιαξε αμυντικά και οχυρωματικά έργα στην υπάρχουσα γραμμή Μεταξά. Το 1948 στην επιχείρηση "Κορωνίς" σκληρές μάχες λάβανε χώρα στο ύψωμα Αλεβίτσας-Αμμούδας που κράτησαν από τις 15 Ιούνη μέχρι τις 11 Αυγούστου. Με τη βοήθεια των Αμερικανών, πυροβολικό και αεροπορία βομβαρδίσανε δίχως αύριο τα παραπάνω υψώματα, αναγκάζοντας το ΔΣΕ να συμπτυχθεί. Σήμερα, 75 χρόνια μετά την ταραγμένη δεκαετία του 1940, ο χρόνος έχει επουλώσει τις πληγές του βουνού, ενώ η βλάστηση έχει αναλάβει και πάλι. Τα σημάδια ωστόσο, αν και ξεθωριασμένα, είναι εμφανή (χαρακώματα, κρατήρες, ναπάλμ, οβίδες, συρματόσχοινα) για να θυμίζουν και να διδάσκουν πως να αποφεύγουμε λάθη του παρελθόντος και με ώριμη ματιά να αξιολογήσουμε εκείνη την ταραγμένη περίοδο. Πολλές αναφορές για το ιστορικό των μαχών γύρω από την Αλεβίτσα και το Γράμμο θα βρείτε στο βιβλίο του Αχ. Παπαϊωάννου "Ο αληθινός Γράμμος" καθώς και από το "Γράμμος στα βήματα του ΔΣΕ". 

Περιγραφή διαδρομής: Η διαδρομή μας ξεκινάει στα 1330μ σε χωματόδρομο σε διασταύρωση μονοπατιών. Αφού ακολουθήσουμε για λίγη ώρα χωματόδρομο θα δούμε την είσοδο του μονοπατιού με χαρακτηριστικά ξύλινα σκαλιά.  Ανάβαση σε αχνό ίχνος και κάποιες κορδέλες όπου θα μας οδηγήσουν στην κορυφή της Αλεβίτσας στα 1580μ υψμ. Η θέα σε βόρεια Ελλάδα και Αλβανία μοναδική με ανεμπόδιστη θέα σε εκτεταμένα δάση. Η κατάβαση ακολούθησε χωματόδρομο και κατόπιν μπήκε σε μονοπάτι που οδηγεί μέσω της σκάλας του Γιαννοχωρίου στο ομώνυμο χωριό. Η σκάλα κατεβαίνει δίπλα από μία χαράδρα που διανοίγεται σε φλύσχη, κυρίαρχο πέτρωμα στην ευρύτερη περιοχή, δίνοντας όμορφες εικόνες. Θα χρειαστούμε 3 με 4 ώρες και το μήκος της είναι κοντά στα 9 χιλιόμετρα. Η διαδρομή και στο wikiloc.

Η κορυφή της Αλεβίτσας

Εκκίνηση στα 1330μ

Ακολουθώντας δασικούς δρόμους

Είσοδος στο μονοπάτι με τα χαρακτηριστικά σκαλάκια

Η βράχινη κορυφή της Αλεβίτσας

Φυλάκιο στην κορυφή

Οχυρωματικά έργα

Ματιά προς Αλβανία

Απέραντα δάση σε Ελλάδα και Αλβανία

Κατεβαίνοντας προς τη Σκάλα Γιαννοχωρίου

Χαρακτηριστικές στρώσεις φλύσχη

Το γραφικό Γιαννοχώρι